Emeklilik yaşı büyük olanlara ilişkin düzenlemeleri içeren Sosyal Sigortalar Kanunu ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu (EYT) ile Kanun Hükmünde Kararnamede Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair 375 Sayılı Kanun Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi. .
Kanunda yapılan düzenleme ile kesinti konusu Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’na eklenmiş olup, kanunun yürürlüğe girdiği tarihten sonra ilgili kanunlara göre aylık talebinde bulunanlar yaşlılık veya emeklilik aylığından yararlanabilecektir. söz konusu kararlarda yaş dışında başka kurallar taşıyorlarsa.
Bu karara istinaden geriye dönük ödeme yapılmayacak ve geriye dönük talepte bulunulmayacaktır. İlk defa emekli veya emekli aylığı bağlanıp yaşlılık veya emeklilik talebi nedeniyle istifa ihbarnamesi verilenlerin 30 gün içinde son özel sektör işyerinde sosyal güvenlik takviye primine tabi olarak işe başlamaları halinde, işten ayrılma tarihini takip eden günlerde, işe başlama tarihinden itibaren sosyal güvenlik takviyesi uygulanacaktır. Patron priminin 5 puanını vuran bedel Hazine tarafından karşılanacak.
Habertürk’te Ahmet Kıvanç imzasıyla yayınlanan haberde EYT ile ilgili sorular ve yanıtlarına yer verildi.
İşte EYT ile ilgili sıkça sorulan sorular ve yanıtları:
Emekli maaşı dilekçenin verildiği tarihte mi başlayacak?
Mart ayında emeklilik dilekçesi verenlerin aylıkları 1 Nisan’dan itibaren geçerli olacak. 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun “Yaşlılık aylığının başlatılması ve sona ermesi” başlıklı 30’uncu maddesi uyarınca, 4A (SSK) ve 4B (BAĞ-KUR) kapsamındaki sigortalılar, yaşlılık aylığına, emeklilik dilekçesini verdikleri tarihten sonraki ay başından itibaren yaşlılık aylığına hak kazanırlar. emekli maaşı ödenir. 4C (Emekli Sandığı) kapsamındaki kişilere, yetkili makamdan alınan emekli sevk onayı ile görevden ayrıldıkları tarihi takip eden ay başından geçerli olmak üzere aylık bağlanır. Buna göre 1 Mart’ta veya 31 Mart’ta emeklilik dilekçesi vermenin bir anlamı yok. Mart’ta dilekçe veren herkesin emekli maaşı 1 Nisan’dan itibaren verilecek.
“Emekli olabilir” metni zorunlu mu?
İşveren, halen bir işte çalışmakta olan kişilerin iş sözleşmelerini feshederken kıdem tazminatı ödemek zorundadır. Patron, personelin gerçekten emekliliğe hak kazanıp kazanmadığını anlamak için daha önce SGK’dan “Emekli olabilir” yazısı istemişti. SGK, emeklilik başvurularının yoğunluğunu göz önünde bulundurarak yazı vermeyeceğini açıkladı. Bunun yerine “SGK Sicil ve Hizmet Beyanı”, “SGK Sicil Belgesi” ve “Çalışma Hayatı” servislerinden sorgulama yaparak emekliliğe hak kazanma şartlarının yerine getirilip getirilmeyeceğini e-Devlet’ten tespit etmesini istedi. Sorgulama ekranındaki “4A kaydına göre emeklilik bilgileri” bölümünde prim günleri ve sigortalılık süresi satırlarının yanına “prim kalan gün 0 gün” ve “kalan süre 0 gün” yazılmalıdır.
Kalan gün ve sürelerin sıfır yazılması ise emeklilik için gerekli olan prim gün ve sigortalılık süresi şartlarının sağlandığı anlamına gelir.
Aynı işte çalışmaya devam eden EYT çalışanı ne zaman işten ayrılmalı?
İşverenler, EYT kapsamına girenlerin çıkış süreçlerinde olağan emeklilik prosedürlerini takip edecek. İşten çıkarma için Kod 8 kullanılacaktır. İşçinin istifa bildiriminin 8 kodu ile yapılması ve işçinin aynı gün içerisinde tahsis talebinde bulunması halinde, işçi ertesi gün sosyal güvenlik takviye primine tabi bildirimde bulunarak işine kesintisiz devam edebilir. Çalışanın emekli maaşı da talebi takip eden ayın başından itibaren başlayacak.
Buna göre bire bir çalışmaya devam edecek işçilerin işten çıkarma işlemleri ayın rastgele bir gününde veya ayın son gününde olabilir. Ayın son günü işten ayrılması durumunda personelin aynı gün içinde emeklilik başvurusu yapması ve 1 Nisan’dan itibaren işe alım sürecinin SGDP’ye tabi olarak yeniden yapılması gerekiyor. 15 Mart’ta işten çıkarılan çalışanlar da aynı gün emeklilik başvurusu yapıldıktan sonra SGDP’ye tabi olarak ertesi gün işe başlayabilirler. Burada önemli olan işten çıkarmanın kod (8) ile bildirilmesidir.
5 puanlık prim indirimi için 30 günlük ödemesiz dönem ne zaman başlayacak?
EYT’lilerin emekli olduktan sonraki 30 gün içinde aynı işyerinde çalışmaya başlamaları halinde sosyal güvenlik takviye priminde 5 puan indirim yapılacak. Personelin brüt fiyatına beş puanlık indirim uygulanacaktır. Asgari ücretli çalışana 500,40 TL, kazancı tavandan bildirilen personele ise 3.753 TL prim indirimi yapılacak.
Beş puanlık prim indiriminden yararlanabilmek için 30 gün içinde işe başlama şartı işçinin işten çıkarıldığı günden itibaren başlayacak.
23 Mayıs 2002 tarihinden önce Emekli Sandığı’nda ve Bağ-Kur’da 3 yıl zorunlu mu?
8 Eylül 1999 tarihinden önce rastgele bir statü ile sigortalı olarak çalışmaya başlayan herkes EYT’li sayılır. Buna göre, 8 Eylül 1999 tarihinden önce çalışmaya başlayan ve Emekli Sandığı ve BAĞ-KUR kapsamında olanların 23 Mayıs 2002 tarihindeki prim gün sayıları dikkate alınmayacaktır. 8 Eylül 1999 tarihinden önce rastgele statüde sigortalı olarak çalışmaya başlayan Emekli Sandığı katılımcıları ve BAĞ-KUR üyeleri, kadınlar için 7200 prim gün, erkekler için 9000 prim gün sayısını doldurmaları halinde EYT yönetmeliğinden yararlanarak emekli olabilecekler.
Örneğin Temmuz 1999’da SSK’ya giriş yapan bir kişi memur veya esnaf olarak çalışmaya başlamışsa kadınlarda 7200, erkeklerde 9000 günü tamamlamak şartıyla emekli olabilir.
